Indyjskie słowa w języku polskim
których używasz, a nawet nie wiesz, że pochodzą z Indii.
Nie raz słyszałam w szkole, że to czy tamto słowo pochodzi z łaciny lub arabskiego. Na studiach Arabistycznych poznałam tych „arabskich” słów używanych w innych językach jeszcze więcej, ale nikt nigdy nie wspominał, że znajdziemy w słowniku liczne indyjskie słowa. Oczywiście najwięcej jest ich w języku angielskim, bo dotarły do Europy z Anglikami, którzy okupowali tereny dzisiejszych Indii przez wiele lat. Z czasem indyjskie słowa zaczęły też przenikać do pozostałych języków, więc przykłady znajdziemy również w polskim. Oxford w 2017 dodał do swojego słownika kolejne indyjskie słowa, tym sposobem oficjalna lista liczy do dziś ok. 1000 wyrażeń pochodzenia indyjskiego zarówno z Hindi jak i Urdu oraz lokalnych dialektów.
10 indyjskich słów
- PL: Weranda – EN: Verandah
Słowo, które nie istniało w języku angielskim, bo ze względu na chłodny klimat Wielkiej Brytanii mieszkańcy nie dodawali takich konstrukcji do swoich domów. Dopiero po docenieniu uroków indyjskich werand zaczęli poszerzać swoje balkony, a słowo weszło do użytku codziennego. Co ciekawe słowo „veranda” najpierw pojawiło się w Hindi za sprawą Portugalczyków.
- PL: Dżungla – EN: Jungle
Wywodzi się ze słowa „jangal” w Hindi oznaczającego dziki las lub też dzikie tereny zielone, których w Indiach znajdziemy wiele.
- PL: Bandana – EN: Bandana
Jest to rodzaj chusty, którą najczęściej wiążemy na głowie. Słowo pochodzi od czasownika „bandhnu”, który oznacza proces farbowania i wiązania materiału, a „bandhana” zawiązywanie czegoś.
- PL: Piżama – EN: Pyjama
To określenie, które możemy często usłyszeć w Indiach bo odnosi się do luźnych spodni zwanych „payajama” od „pay” noga i „jama” ubranie. Brytyjczycy uznali ten strój za wygodny do spania, jednak w Indiach padżama to nadal luźne, wygodne spodnie dzienne.
- PL: Czatnej – EN: Chutney
To forma sosu najczęściej serwowanego na zimno zarówno do dań indyjskich jak i zachodnich. Słowo to wiąże się z czasownikiem „chatni” oznaczającego „lizać”, które historycznie wiązało się z gęstym sosem na bazie piklowanych warzyw, owoców i lokalnych przypraw.
- PL: Szampon – EN: Shampoo
To indyjskie słowo, które trafiło do brytyjskich słowników już w XIX wieku. W Hindi „champo” oznacza zgniatać, ugniatać, masować. Do Wielkiej Brytanii trafiło z bengalskim kupcem Szejk Dinem Mohammadem, który w 1814 otworzył w Brighton łaźnię szamponową.
- PL: Poncz – EN: Punch
Czyli orzeźwiający napój. Wywodzi się z Hindi w którym „paanch” oznacza „5” od pięciu składników jakich używa się do jego przyrządzenia: woda, cukier, cytryna, herbata/przyprawy oraz jakiś lokalny napój słodzony, woda gazowana, a teraz także alkohol.
- PL: Bungalow – EN: Bungalow
Pochodzi od słowa „bangla” oznaczającego dom zbudowany w bengalskim stylu. W XVIII wieku określenia tego zaczęto używać do jednopoziomowych domów budowanych w Bengali dla osiedlających się tam Brytyjczyków.
- PL: Awatar – EN: Avatar
To indyjskie słowo związane jest z najpopularniejszą w Indiach religią czyli Hinduizmem. W Indiach używa się słowa „Avatarana” na oznaczającego jedną z manifestacji boga, czyli inne wcielenie jednego boga. Przykładem może być bogini Durga, której bogini Saraswati jest manifestacją ukierunkowaną na określoną dziedzinę jaką w tym przypadku jest nauka i wiedza. Awatarem Durgi jest także bogini Kali oraz Lakszmi – dwa zupełnie różne wersje tej samej bogini.
- PL: Katamaran – EN: Catamaran
Dziś znany jako charakterystyczny dwukadłubowy statek. Jego nazwa pochodzi od tamilskiego słowa „kattumaran” oznaczającego związane drewno.
A może Ty znasz jakieś indyjskie słowa, o których tu nie wspomniałam?
Tekst: Aleksandra Zalewska; Fot: Unsplash